Yazılım geliştirme süreci ihtiyaçların belirlenmesi sonrasında bu konuda planlama yapılması ve sonrasında kodlama aşaması ile devam edilerek son olarak test ve dağım aşamaları ile sonlandırılan işlemler bütünüdür. Herhangi bir projenin başından sonuna kadar yazılım geliştirme sürecine bağlı kalınarak gerçekleştirilen işlemlerin başarı ile sonuçlanması mümkündür.
Görüldüğü gibi yazılım geliştirme süreci sadece tasarım ve kodlama aşamalarından oluşmamaktadır. Kodlama ve tasarım aşamalarından önce de bu konuda yapmamız gereken bir takım çalışmalar vardır. Ayrıca yazılım geliştirme işlemimiz tamamlandıktan sonra da yine bu sürece dahil olan uygulamalar vardır. Genel hatları ile yazılım geliştirme sürecine dahil olan aşamaları aşağıdaki gibi sıralamamız mümkündür.
Yazılım Geliştirme Sürecinde Takip Edilmesi Gereken Aşamalar
İhtiyaç Analizi
Yazılım geliştirme sürecinde ilk aşama ihtiyaçların analiz edilerek belirlenmesidir. Yazımızın ilerleyen bölümlerinde değinecek olduğumuz diğer aşamaların tümü bu aşamada belirlediğimiz kriterlere göre şekil alacaktır. Bu nedenle oldukça önemli bir aşamadır.
Genellikle proje sahibinin yazılımdan beklentileri ve ihtiyaçları tespit edilmektedir. Tespit edilen bu ihtiyaçların gerekli analizleri yapılarak bir sonraki aşamaya geçilmektedir. Bu aşama genellikle proje sahibi ile istiharelerde bulunularak tamamlanmaktadır.
Planlama
Yazılım geliştirme sürecinin planlama aşamasında ise projenin kapsamının belirlenmesi, hedef sürelerin tespit edilmesi, yazılım geliştirme sırasında uygulanacak tekniklerin belirlenmesi gibi konular ele alınır.
Bunların dışında proje için ayrılan bütçe belirlenir. Planlama aşamasında en önemli unsur programın kapsamının belirlenmesidir. Bu kapsamın belirlenmesi ile projeye ayrılan bütçenin orantılı olması gerekir.
Tasarım
Yazılım geliştirme sürecinde tasarım aşaması ileride değineceğimiz kodlama ve yazılım geliştirme aşamasından farklıdır. Projemize ait yazılımın mimarisi bu aşamada oluşturulmaktadır. Kodlama aşamasında kullanacağımız bileşenler belirlenerek analiz edilmektedir.
Kullanıcı ara yüzünün tasarlanması gibi görsel öğeler bu aşamada belirlenir. Ayrıca yazılımın dağıtılması sonrasında meydana gelebilecek güvenlik açıklıkları konusunda alınacak olan önlemler belirlenir.
Yazılım Geliştirme
Yazılım geliştirme sürecinin en kapsamlı ve özen gerektiren aşamasıdır. İlk olarak belirlenen gereksinimlerin ve tasarım modellemesine uygun kod diziliminden oluşur. Bu aşamada en belirleyici unsur ise yazılıma uygun kodlama dilinin tespit edilmesidir.
Daha önce planlanmış olan tüm gereksinimler bu aşamada teker teker uygulanmaktadır. Kodlama aşamasında ayrıca yazılımın son halinden hariç olmak üzere belirli aralıklarla yazılımın planlanan aşamalara uygun şekilde ilerleyip ilerlemediği test edilmektedir. Planlamış olduğumuz tasarıma aykırı şekilde aykırı şekilde yapılacak kodlamalar yazılımımızdan istediğimiz verimi alamamamıza neden olacaktır. Bu nedenle belirlemiş olduğumuz planlara uygun şekilde kodlamanın gerçekleştirilmesi zorunludur.
Test
Yazılım geliştirme sürecindeki test aşaması kodlama aşamasının tamamlanması ile geliştirmiş olduğumuz yazılımın planlamaya uygun şekilde davranıp davranmadığını kontrol etmektir. Test aşamasının başarılı bir şekilde sonuçlanmaması geliştirmiş olduğumuz yazılımın da başarılı olmadığı sonucunu doğurmaktadır. Bu nedenle kesinlikle atlanmaması gereken oldukça önemli bir aşamadır.
Gerekli testlerin yapılmadan geliştirilen yazılımın dağıtıma tabi tutulması halinde gelişebilecek hatalara bağlı olarak şirket itibarımız zedelenecektir. Bu aşama sadece yazılımın gereksinimleri karşılayıp karşılamadığı konusunun araştırıldığı bir aşama değildir. Bunun dışında yazılımın siber güvenlik açısından herhangi bir riski bulunup bulunmadığı, şirket veya kullanıcının güvenliğinin sağlanıp sağlanmadığı gibi hususların da araştırıldığı bir aşamadır.
Dağıtım
Yazılım geliştirme sürecindeki dağıtım aşaması yazılımı bir çeşit son kullanıcıya ulaştırmaktır. Dağıtım aşamasına geçilmeden önce mutlaka yukarıda belirtmiş olduğumuz aşamaların eksiksiz ve sorunsuz bir şekilde tamamlanması gerekir. Manuel dağıtıma tabi tutulabileceği gibi uygulama mağazalarına yüklenmesi de yazılım geliştirme sürecinin bir aşamasıdır.
Bakım ve Destek
Elbette ki yazılımın planlanması, kodlanması, geliştirilmesi ve son olarak test ve dağıtım aşamalarından sonra belirli bir süre de olsa bakım, güncelleme veya teknik destek hizmeti verilmesi gerekir. Niteliği itibariyle bakım ve destek aşaması bir çeşit test aşaması olarak da kabul edilebilir. Çünkü geliştirdiğimiz yazılımın dağıtımı sonrasında ortaya çıkabilecek eksiklikler de yine yazılım geliştiricinin sorumlulukları ve yükümlülükleri altındadır.
Yazılım Geliştirme Sürecinde Dikkat Etmemiz Gerekenler
Yazılım geliştirme süreci birbirinden farklı ve önemli aşamalar ile gerçekleşir. Bu aşamalarda belirlenmiş politikalara uyulmaması halinde çeşitli sorunlarla karşılaşmamız olasıdır. Şayet yazılım geliştirme konusunda başkaca bir kişi veya işletmeden destek alacak isek mutlaka belirli bir süre dahilinde de olsa bakım ve destek konusunda hizmet verilip verilmediği hususları araştırılmalıdır.
Yazılım Geliştirme Yöntemleri
İhtiyaca veya geliştireceğimiz yazılımın türüne göre yazılım geliştirme yöntemleri belirlenmiştir. Yukarıda belirtmiş olduğumuz yazılım geliştirme süreci sırasında özellikle planlama aşamasında yazılım geliştirme yöntemleri konusunda karar verilmektedir. Aydın web yazılımda sık kullandığımız yazılım geliştirme yöntemleri;
- Waterfall Modeli (Şelale Modeli)
- Code / Fix Model
- Spiral
- V Model
- Iterative
- Waterfall Iterative
- Evolutionary
- Agile
Yazılım Geliştirme Sürecinde Kullanılan Araçlar
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi yazılım geliştirme kendi alanında bilgi, deneyim ve beceri gerektiren bir konudur. Yazılımın geliştirme sürecinde, geliştirici tarafından farklı amaçlarla veya tekniklerle bir çok geliştirici aracın kullanılması gerekebilir. Sık kullanılan yazılım geliştirici araçları ise aşağıdaki gibidir.
- Visual Studio Code
- Docker
- Bitbucket
- Azure
- Chrome DevTools
- JIRA
- Azure
- Stack Overflow
- APP Master
Sık Sorulan Sorular
Yazılım Geliştirmek İçin Ne Yapmalıyım?
Bu konuda eğitim almış olmak yazılım geliştirmenin en önemli unsurudur. Bu gibi eğitimler çoğunlukla akademik olarak üniversite düzeyinde alınır. Üniversite eğitimlerinden başka çeşitli web siteleri ve benzeri uygulamalarda yazılım geliştirme konusunda verilen eğitimlerde vardır. Ancak bu konuda en önemli unsur tecrübe ve deneyimdir. Belirli eğitimleri aldıktan sonra mutlaka bu konuda çalışmalar yapmak gerekir.
Yazılım Geliştirme Ücretleri Ne Kadar?
Genellikle yazılımın niteliğine göre bu soruya verilen cevaplarda değişir. Bu nedenle tam olarak bir miktar belirtmemiz yanlış olacaktır. Öncelikle yazılımın yukarıda belirtmiş olduğumuz yazılım geliştirme süreci aşamalarından olan planlama aşamasına tabi tutulması gerekir.